|
Landschapswacht en Landschapsbeheer Flevoland
vragen aandacht voor ‘nieuwe’ cultuurhistorie
De elzenhaag op het land van de familie Van Arkel in Dronten was het decor voor een speciale onderhoudsactie van de Landschapswacht, in samenwerking met Landschapsbeheer Flevoland. Met deze actie vroegen deze organisaties aandacht voor het behoud van dit nog vrij jonge cultuurhistorische element, dat kenmerkend is voor hoe de fruitteeltgebieden in Flevoland in de jaren vijftig tot zeventig zijn ingericht.
Veel landschapselementen zijn langgeleden ontstaan en hebben hun functie reeds lang verloren. Om hun cultuurhistorische waarde worden ze in stand gehouden en doorgegeven aan volgende generaties. Maar ook in onze tijd wordt geschiedenis geschreven. De afgelopen decennia zijn ook hier, op de oude Zuiderzeebodem, ‘nieuwe’ waardevolle landschapselementen ontstaan. En net als nieuwe gebouwen en bouwstijlen het beschermen waard zijn, geldt dat evengoed voor deze ‘nieuwe’ landschapselementen. Wanneer onze generatie hier bewust mee omgaat, dan krijgen ook deze de kans om oud en monumentaal te worden. Hiermee dragen ze bij aan een aantrekkelijk landschap en voegen ze iets toe aan de duizenden jaren oude geschiedenis ervan.
Elzenhaag tegen wind en kou
Het perceel van de familie Van Arkel was een laagstamboomgaard: de moderne opvolger van de oude hoogstamboomgaard. Deze fruitteeltpercelen zijn indertijd aangelegd met een haag eromheen, om de bomen te beschermen tegen wind en kou. Door de slechte economische perspectieven worden veel fruitteeltbedrijven opgeheven en de percelen omgezet in akkerland. Vaak betekent dit dat ook de haag verdwijnt. De functie als windschut voor de fruitbomen vervalt immers. Ook het perceel van de familie van Arkel heeft een andere functie gekregen, maar de haag is nog aanwezig. Een deel van het achterstallig onderhoud hebben ze inmiddels aangepakt, een ander deel nog niet. Wanneer een haag niet regelmatig bijgehouden wordt, vraagt het onderhoud veel tijd en geld. De Landschapswacht en Landschapsbeheer Flevoland hebben deze boer nu gratis eenmalig onderhoud aangeboden. Hiermee willen ze de waarde van dit nieuwe cultuurlandschap en haar specifieke elementen meer onder de publieke aandacht brengen.
Waardevol
Deze hagen zijn als landschapselement het behouden waard. Ze vertellen de nieuwe geschiedenis van de Flevolandse laagstamboomgaarden en houden de herinnering daaraan levend. Ook sieren ze het landschap.
‘s Winters zijn ze doorzichtig en tonen binnen strakke lijnen hun grilligheid. In de herfst kleuren ze, naargelang de haagstruiken. En in het voorjaar is vooral hun fris ontluikend groen, temidden van de vaak nog kale akkers, een welkome voorjaarsbode. Daarnaast bieden ze vogels broedgelegenheid en beschutting. In de hagen leven bovendien insecten, paddestoelen, mossen, korstmossen, spitsmuizen en padden. Kortom, ze staan ook voor andere zaken dan alleen een verdwenen landbouwkundig gebruik.
Actie Landschapswacht
Het project maakt deel uit van een landelijke actie van de Landschapswacht, in samenwerking met de landschapsbeheerorganisaties. Door gratis eenmalig onderhoud aan te bieden probeert de Landschapswacht inzichtelijk te maken wat werkelijk onderhoud van erfgoedelementen in het landschap kost.
De Landschapswacht is van mening dat eigenaren van monumentale landschapselementen, al dan niet boer, actief moeten worden benaderd. Het is de taak van de overheid om een voldoende financiële vergoeding te bieden voor het onderhoud.
De Landschapswacht stelt dat er een beheerspakket moet komen voor het onderhoud van dergelijke landschapselementen, zodat ook nieuwe cultuurhistorische fenomenen kunnen worden veiliggesteld, en zo behouden worden voor het cultuurhistorische erfgoed van morgen. Van alle verschillende elementen die de Landschapswacht de komende tijd door heel het land opknapt, wordt daarom verslag gedaan aan het rijk, de provincies en aan de Tweede Kamer. De doelstelling is dat de politiek inziet dat alleen een actieve benadering en een afdoende en structurele vergoeding soelaas biedt. Molens, grachtenpanden, kerken en monumentale boerderijen worden immers ook niet beheerd voor een jaar en voor een dubbeltje op de eerste rang.
Landschapsbeheer Flevoland
Ook Landschapsbeheer Flevoland werkt aan actieve zorg voor het landschap, samen met particulieren, boeren, bedrijven en overheden. De cultuurhistorische en aardkundige waarden van het landschap zijn hierbij een belangrijk uitgangspunt. Voor het behoud van de cultuurhistorische hagen rond de fruitteeltpercelen is ze al enige jaren in gesprek met de fruittelersorganisatie. Door de samenwerking met de Landschapswacht is nu dit concrete project mogelijk geworden.
|
