2 november 2006

Landschapswacht en Landschapsbeheer Utrecht vragen aandacht voor onderhoud houtsingels en houtwallen in Utrecht

Donderdag 2 november is in Rhenen een oude houtsingel gerestaureerd. Met deze speciale onderhoudsactie van de Landschapswacht en Landschapsbeheer Utrecht wordt aandacht gevraagd voor het behoud van deze waardevolle landschapselementen. Op dit moment zijn de huidige landelijke financiële regelingen voor het onderhoud verre van toereikend. Behoud van deze cultuurhistorische landschapselementen is van belang voor de identiteit en streekeigenheid van het gebied, maar ook voor de biodiversiteit. Een afdoende en structurele vergoeding zou soelaas bieden, immers, molens, grachtenpanden, kerken en monumentale boerderijen worden ook niet beheerd voor een jaar en voor een dubbeltje op de eerste rang.
Voor het onderhoud van de naar schatting 250 kilometer aan wallen/singels in Utrecht bedraagt het jaarlijkse tekort maar liefst € 1.188.500,-

Geschiedenis
In het landschap ten noorden van het dorp Achterberg lagen in het verleden een groot aantal brede houtsingels en houtwallen. Ze stammen uit de tijd dat het gebied werd ontgonnen, ergens in de late Middeleeuwen. De voornaamste functie was het gerief; de houtopbrengst werd o.a. gebruikt om te stoken, voor de bakkersoven en voor gereedschap. De houtsingels bestonden vaak uit eikenhakhout. Er bestaan notariële aktes uit die tijd, waarin eikenhakhout werd geveild. Vaak werd dit hout verkocht aan bakkers. Naast de gerieffunctie hadden de houtsingels ook de functie van perceelsgrens. Vaak dragen ze de naam van een familie wiens terrein zij begrensden. Op de kaarten van 1840 en 1905 is goed te zien dat het gebied, wat wordt aangeduid als ‘de Kampen’ veel van deze elementen herbergde.

Noodzakelijk onderhoud
Thans is slechts een klein deel van deze elementen bewaard. Op het terrein van dhr. van Laar is nog een dergelijk element aanwezig. Het eikenhakhout is hier echter veelal verdwenen en de eiken hebben plaats gemaakt voor onder andere berken. Voor het herstel van de singel is het noodzakelijk de singel te dunnen en in plaats van de berken zomereik aan te planten. In de toekomst zal de wal dan opnieuw worden beheerd als eikenhakhout.

Tekort
Naar schatting ligt in Utrecht ongeveer 250 km aan houtwallen/singels. Voor het onderhoud van deze elementen kan een beroep worden gedaan op de provinciale subsidieregeling kleine landschapselementen (KLE) of de subsidie vanuit Programma Beheer (LNV). Deze vergoedingen zijn echter lang niet toereikend.
De reële kosten voor het onderhoud van 250 kilometer houtwallen/singels bedragen € 1.250.000,- per jaar. Via de provinciale subsidieregeling kleine landschapselementen of vanuit Programma Beheer is slechts € 61.500,- beschikbaar per jaar. Het jaarlijkse tekort bedraagt derhalve € 1.188.500,-