|
24 januari 2007
Landschapswacht en Landschapsbeheer
Drenthe vragen aandacht voor onderhoud houtwallen in Drenthe
Komende woensdag 24 januari om 11.00 uur wordt in Beilen aan
de Smalbroek een oude houtwal gerestaureerd. Met deze speciale onderhoudsactie
van de Landschapswacht en Landschapsbeheer Drenthe wordt aandacht
gevraagd voor het behoud van deze waardevolle landschapselementen.
Op dit moment zijn de huidige landelijke financiële regelingen
voor het onderhoud verre van toereikend. Behoud van deze cultuurhistorische
landschapselementen is van belang voor de identiteit en streekeigenheid
van het gebied, maar zeker ook voor de biodiversiteit. Een afdoende
en structurele vergoeding zou soelaas bieden, immers, molens, grachtenpanden,
kerken en monumentale boerderijen worden ook niet beheerd voor een
jaar en voor een dubbeltje op de eerste rang. Voor het onderhoud
van de naar schatting 935 kilometer aan houtwallen in Drenthe bedraagt
het jaarlijkse tekort maar liefst € 535.750,-
Geschiedenis
De vroegste wallen ontstonden rond nederzettingen, als verdedigingswal
tegen rovers en wilde dieren. Met de opkomst van de landbouw werd
de wildernis in cultuur gebracht. Grond werd ontdaan van boomstobben
en voor het oog geëgaliseerd. De overtollige grond en boomstobben
werden op richels aan de perceelsranden gedeponeerd. Of deze stobben
deels uitliepen, of dat een combinatie van dood en levend hout op
deze wallen werd geplaatst om vee binnen te houden en gewassen tegen
wildvraat te beschermen, laat zich slechts raden. Rondom de op de
wildernis veroverde landouwgronden moet in ieder geval de behoefte
zijn ontstaan een deugdelijke scheiding aan te brengen. Een greppel,
in combinatie een steile wal, met daarop een dichte wirwar van vervlochten
takken of struiken kon herten, zwijnen, wolven, beren en veel ander
wild gedierte weghouden van het kostbare veredelde gewas en gedomesticeerde
vee. De eerste houtwallen waren geboren.
De bomen en struiken op een wal werden gebruikt voor de houtproductie,
onder andere voor gerief- en brandhout. Maar ook werd gereedschap
van de houtopbrengst gemaakt en zelfs hele schuren gebouwd.
De houtwal aan de Smalbroek ligt in een gebied waar vroeger tal
van houtwallen lagen. De wal staat reeds op de historische kaart
van 1850. Dit betekent dat de houtwal al meer dan 150 jaar oud is
en gerekend kan worden tot een cultuurhistorisch element.
Noodzakelijk onderhoud
Er is al zeker 30 jaar te weinig gedaan aan onderhoud. De houtwal
is momenteel begroeid met eiken die al heel lang niet meer zijn
afgezet. Om weer en mooie gezonde houtwal te krijgen, waarop en
rond, waar naast vele vogels en zoogdieren ook veel interessante
planten, mossen en paddenstoelen leven, zal het grootste gedeelte
worden afgezet. Een enkele mooiere eik blijft staan. Op deze manier
krijgt de onderbegroeiing weer licht en kans om te groeien. De afgezette
bomen zullen weer uitlopen.
Tekort
Naar schatting ligt in Drenthe ongeveer 935 kilometer aan houtwallen.
Voor het onderhoud van deze elementen kan een beroep worden gedaan
op de subsidie vanuit Programma Beheer (LNV) en de SOL (subsidieverordening
onderhoud landschapselementen Drenthe). Deze vergoedingen zijn echter
lang niet toereikend. Van de 935 km valt naar schatting 260 km binnen
Programma Beheer en slechts 40 km binnen de SOL-regeling. Voor de
overige 635 km aan houtwallen bestaat dus geen subsidieregeling.
De reële kosten voor het onderhoud van de 935 kilometer houtwallen
bedragen € 607.750,- per jaar. Vanuit Programma Beheer en de
SOL-regeling is jaarlijks € 72.000,- beschikbaar. Het jaarlijkse
tekort bedraagt derhalve € 535.750,-
|
