|
18 januari 2007
Landschapswacht en Landschapsbeheer
Nederland vragen aandacht voor onderhoud houtwallen in Noord-Brabant
Financiering onderhoud schiet ernstig tekort
Donderdag 18 januari is in Luijksgestel een oude houtwal gerestaureerd.
Met deze speciale onderhoudsactie van de Landschapswacht en Landschapsbeheer
Noord-Brabant wordt aandacht gevraagd voor het behoud van deze waardevolle
landschapselementen. Op dit moment zijn de huidige landelijke financiële
regelingen voor het onderhoud verre van toereikend. Behoud van deze
cultuurhistorische landschapselementen is van belang voor de identiteit
en streekeigenheid van het gebied, maar zeker ook voor de biodiversiteit.
Een afdoende en structurele vergoeding zou soelaas bieden, immers,
molens, grachtenpanden, kerken en monumentale boerderijen worden
ook niet beheerd voor een jaar en voor een dubbeltje op de eerste
rang. Voor het onderhoud van de naar schatting 390 kilometer aan
houtwallen in Noord-Brabant is jaarlijks een bedrag van maar liefst
€ 471.000,- nodig.
Geschiedenis
De vroegste wallen ontstonden rond nederzettingen, als verdedigingswal.
Met de opkomst van de landbouw werd de wildernis in cultuur gebracht.
Grond werd ontdaan van boomstobben en voor het oog geëgaliseerd.
De overtollige grond en boomstobben werden op richels aan de perceelsranden
gedeponeerd. Of deze stobben deels uitliepen, of dat een combinatie
van dood en levend hout op deze wallen werd geplaatst om vee binnen
te houden en gewassen tegen wildvraat te beschermen, laat zich slechts
raden. Rondom de op de wildernis veroverde landbouwgronden moet
in ieder geval de behoefte zijn ontstaan een deugdelijke scheiding
aan te brengen. Een greppel, in combinatie een steile wal, met daarop
een dichte wirwar van vervlochten takken of struiken kon herten,
zwijnen, wolven, beren en veel ander wild gedierte weghouden van
het kostbare veredelde gewas en gedomesticeerde vee. De eerste houtwallen
waren geboren.
De bomen en struiken op een wal werden gebruikt voor de houtproductie,
onder andere voor gerief- en brandhout. Maar ook werd gereedschap
van de houtopbrengst gemaakt en zelfs hele schuren gebouwd.
De houtwal aan de Hoge Rijt staat reeds op de historische kaart
van 1895. Dit betekent dat de houtwal al meer dan 100 jaar oud is
en gerekend kan worden tot een cultuurhistorisch element.
Noodzakelijk onderhoud
Er is al zeker 40 jaar niets gedaan aan onderhoud. De houtwal is
momenteel begroeid met eiken die al heel lang niet meer zijn afgezet.
Om weer en mooie gezonde houtwal te krijgen, waar naast vele vogels
en zoogdieren ook veel interessante planten, mossen en paddenstoelen
leven, zal het grootste gedeelte worden afgezet. Een enkele mooiere
eik blijft staan. Op deze manier krijgt de onderbegroeiing weer
licht en kans om te groeien. De afgezette bomen zullen weer uitlopen.
Tekort
Naar schatting ligt in Noord-Brabant ongeveer 390 kilometer aan
houtwallen. Voor het onderhoud van deze elementen kan voor een klein
gedeelte een beroep worden gedaan op de subsidie vanuit Programma
Beheer (LNV). 150 kilometer valt namelijk binnen deze regeling.
Voor de overige 240 km bestaan geen subsidies. Maar de vergoedingen
zijn op dit moment echter lang niet toereikend. Wel wordt momenteel
gewerkt aan een nieuwe provinciale subsidie voor onderhoud van kleine
landschapselementen. De reële kosten voor het onderhoud van
de 390 kilometer houtwallen bedragen € 507.000,- per jaar.
Vanuit Programma Beheer is jaarlijks € 36.000,- beschikbaar.
Het jaarlijkse tekort bedraagt derhalve € 471.000,-.
|
