|
25 januari 2007
Landschapswacht en Vereniging Agrarisch
Natuurbeheer (VAN) Berkel en Slinge vragen aandacht voor onderhoud
van een Landweer in Gelderland
Financiering onderhoud schiet ernstig tekort
Donderdag 25 januari is in Eibergen aan de Nieuwenkampsweg
een oude landweer gerestaureerd. Met deze speciale onderhoudsactie
van de Landschapswacht en VAN Berkel en Slinge wordt aandacht gevraagd
voor het behoud van deze waardevolle landschapselementen. Op dit
moment zijn de huidige landelijke financiële regelingen voor
het onderhoud verre van toereikend. Behoud van deze cultuurhistorische
landschapselementen is van belang voor de identiteit en streekeigenheid
van het gebied, maar zeker ook voor de biodiversiteit. Een afdoende
en structurele vergoeding zou soelaas bieden, immers, molens, grachtenpanden,
kerken en monumentale boerderijen worden ook niet beheerd voor een
jaar en voor een dubbeltje op de eerste rang. Voor het onderhoud
van de naar schatting 200 kilometer aan landweren in Gelderland
bedraagt het jaarlijkse tekort maar liefst € 114.000,- .
Geschiedenis
In de 14e en 15e eeuw was het op het platteland vaak niet pluis.
Om rondtrekkende plunderende bendes tegen te houden en als grenzen
tussen landen werden landweren aangelegd. We vinden ze vaak in die
delen van Nederland waar het gezag werd uitgeoefend door verschillende
plaatselijke heren en er dus geen krachtig centraal gezag was, met
name in het huidige Gelderland, Overijssel en Limburg.
Een landweer bestaat uit één of meer aarden wallen;
aan één of beide zijden van de wal ligt een (droge)
sloot. De wal was begroeid met een heg die gevlochten was. De heg
bestond uit eikenhakhout en uit doornstruiken, zoals de meidoorn.
De takken werden doorgaans ineengevlochten om de sterkte van de
heg te vergroten. De landweren werden onderhouden door de boeren
uit de omgeving die het hout, wat van de landweer af kwam, goed
konden gebruiken op de boerderij.
Waar een weg de landweer kruiste was een doorgang gemaakt, die door
een slagboom werd afgesloten. Hier kon ook tol worden geheven. Regelmatig
vond men uitkijkposten langs de landweer.
Helaas zijn de meeste landweren tegenwoordig verdwenen. Ze zijn
vaak alleen nog te herkennen aan veldnamen als Lanwer, Lantert,
Landhegge, Slaghekke, Runneboom, Wacht, Pasop of Uitkijk.
De landweer die nu herstelt wordt ligt op de grens van Rekken en
het Duitse grondgebied en ligt op de huidige grens met Duitsland.
Zoals vele landweren in dit gebied is het particulier bezit en is
een onderdeel van een brede landweer die rondom rekken loopt van
circa 5 kilometer lengte.
Noodzakelijk onderhoud
Er is al zeker 60 jaar niets gedaan aan onderhoud. De landweer is
momenteel begroeid met eiken die al heel lang niet meer zijn afgezet.
Verder dreigt de landweer overgroeid te worden door struweelhout
zodat op den duur de landweer niet meer herkenbaar is als zodanig.
Om weer en mooie gezonde landweer te krijgen, waar naast vele vogels
en zoogdieren ook veel interessante planten, mossen en paddenstoelen
leven, zal een groot gedeelte van de landweer weer gevlochten worden.
Een enkele mooie eik blijft staan. Op deze manier krijgt de landweer
zijn oorspronkelijk vorm weer terug.
Tekort
Naar schatting ligt in Gelderland ongeveer 200 kilometer aan landweren.
Momenteel zijn er weliswaar subsidieregelingen voor het onderhoud
van via Programma Beheer, maar via Programma Beheer is het niet
mogelijk om subsidie te krijgen voor het vlechten van de landweer.
Voor het onderhoud van deze elementen kan voor een klein gedeelte
een beroep worden gedaan op de subsidie vanuit Programma Beheer
(LNV). 150 kilometer valt namelijk binnen deze regeling, maar de
beheersvergoeding is voor dit soort onderhoud te laag. De reële
kosten voor het onderhoud van de 200 kilometer aan landweer bedraagt
€ 150.000,- per jaar. Vanuit Programma Beheer is jaarlijks
€ 36.000,- beschikbaar. Het jaarlijkse tekort bedraagt derhalve
€ 114.000,-.
|
